Aanstaande zondag bezoek ik samen met rouw- en verliesbegeleidster Milanda (van ‘Liever bij mij…’) de Zwangerenbeurs in Born als informatiepunt voor ‘wat als het anders loopt’. De beurs is niet alleen opgezet voor stellen die in verwachting zijn, maar ook voor andere geïnteresseerden. Uiteraard gaan de boeken mee 🙂 Het evenement is gratis toegankelijk en er is voor kinderen ook van alles te beleven. Meer info over de beurs vind je hier: http://www.dezorggroep.nl/zwangerenbeurs

Nu hoor ik sommigen van jullie denken…. Zwangerenbeurs? Dat gaat toch alleen over roze en blauwe wolken en een fantastische babyuitzet? Ja, was het maar zo dat elke zwangerschap zorgeloos verloopt met een blakend gezonde baby als beloning. De harde realiteit is anders. En de harde realiteit komt helaas vaker voor dan je denkt.

Babysterfte in de buik en rond de bevalling is een goed bewaard geheim voor wie er nooit mee geconfronteerd is, maar feit blijft dat ongeveer 1 op de 100 zwangerschappen ná de twaalfde week alsnog misloopt. Het is natuurlijk prachtig om onbezorgd zwanger te zijn, maar deze mythe gaat ten koste van eerlijke cijfers over wat er kan gebeuren. In de eerste drie maanden houd je er rekening mee dat het anders kan lopen en na die tijd mag je alle twijfels laten varen…. Zo hoort dat toch? Het lijkt wel alsof ‘men’ (de baby-industrie) denkt dat eerlijkheid maar angst zaait in dit geval, of wellicht ligt dat aan de aard van de mens.

Ik vraag me af hoe dat zit. Al voordat we zwanger proberen te raken raadplegen we allerlei naslagwerken over foliumzuur, gezonde voeding en vruchtbaarheid en áls we dan ‘gemakkelijk’ zwanger mogen raken gaan we direct aan de slag met kansen. Omega-3 vetzuren om onze baby een cognitief voordeel te schenken en vooral géén kattenbak verschonen, want dan kun je ziek worden. Om maar een paar voorbeelden te noemen. We trotseren alle mogelijke ongemakken tot die magische twaalf weken gepasseerd zijn en rekenen er op dan in een rustiger vaarwater terecht te komen. Als je jong bent komt het woord ‘mogelijke afwijkingen’ pas halverwege de zwangerschap aan bod. We bestuderen ondertussen hoe onze baby groeit en luisteren geduldig naar de twintigwekenecho-uitleg van de verloskundige, die iets over mogelijke afwijkingen meedeelt. Wat er zou kunnen gebeuren als je kind een afwijking heeft? Daar heeft niemand het over. Dáár word je pas mee geconfronteerd op het moment dat je voor een voldongen feit staat. Dan valt opeens het woord ‘zwangerschapsafbreking’ uit de lucht, dwars door die roze wolk.

Maar… je hebt geluk, jouw baby blijkt kerngezond! Je telt nu af naar week 24, want dan is je kindje levensvatbaar. En weer richten we ons op kansen, hoeveel kinderen overleven het bij 24, 26, 28, 30 weken, als ze te vroeg geboren worden? Niemand zegt: ‘Hoeveel kinderen gaan er dood….’.  En weet je, dat is maar goed ook, want we kijken vooruit naar de toekomst.

En dan. Dán wordt je kindje geboren. Je hebt weer geluk, hij of zij is nog steeds kerngezond. De kraamhulp vertelt je hoe je hem of haar neer moet leggen, ter voorkoming van wiegendood. Opeens valt daar, als donderslag bij heldere hemel, het woord dood. Het lijft wel alsof alleen geboren kinderen dood kunnen gaan… Kraamvisite moet de handen goed wassen, geen koortslip hebben én geen hevige verkoudheid, want aan herpes en het RS-virus kan je baby doodgaan. Worden we daar ongelofelijk bang van? Kunnen we dan niet meer van onze kinderen genieten? Welnee. We worden daar realistisch van en letten op risico’s.

Vanaf onze geboorte worden we met een mogelijke dood om de oren geslagen, van ‘stop geen speelgoed in je mond’ tot ‘probeer geen XTC’ en als we eenmaal volwassen zijn moeten we onze uitvaart maar vast regelen voor als we plots het loodje leggen. Het klinkt misschien idioot, maar volgens mij is het statistisch gezien veiliger voor mij om 31 te zijn, dan het voor een baby is om in een buik te wonen. Hoe confronterend ook, de kans bestaat dat je kindje overlijdt in je buik… en die is niet heel erg klein. Is het dan niet realistisch om daarbij stil te staan? Waarom zouden we daar tijdens een zwangerschap wél bang van worden en wanneer je baby geboren is niet meer? Of accepteren we de zorgen die bij het leven horen meer wanneer we ons kindje vast kunnen houden, kunnen troosten, verzorgen, medisch in kunnen grijpen?

Hoe zit dat nu? Wellicht heeft het te maken met controle, we kunnen er zelf vaak vrij weinig invloed op uitoefenen om het overlijden van een baby in de buik te voorkomen wanneer het zich voordoet. Bijvoorbeeld omdat de dood achteraf geconstateerd wordt of omdat er een afwijking wordt gevonden die niet met het leven verenigbaar is. Bij jongere kindjes wordt er vaak niet eens een oorzaak gevonden voor het overlijden. Dit soort dingen zijn natuurlijk moeilijk te verteren, ze liggen buiten onze macht. Na de geboorte hebben wij, althans voor ons gevoel, meer controle. Denk maar aan het slaapmatje dat de ademhaling registreert om wiegendood te voorkomen. Konden we dat maar in onze buik stoppen…

Het idee dat je baby in je buik of rond de bevalling dood kan gaan is daarnaast ontzettend tegennatuurlijk, want je bent juist aan het ‘bouwen’ aan een nieuw mens. Je creëert nieuw leven, hoe kun je dan rekening houden met een mogelijk afscheid? We kunnen ons kind nog niet zien, niet vasthouden, het is nog niet tastbaar. Een baby in de buik is in die zin ook écht een droom, een werkelijkheid in wording.

Toch is het belangrijk dat er informatie is voor zwangere vrouwen en hun gezin. Ik vind het ook hun goed recht. Ik had het zelf graag geweten voordat ik geconfronteerd werd met een stille baby. Eerlijke feiten en cijfers leiden niet tot angst, maar wél tot een grotere waakzaamheid. De mededeling van de verloskundige: ‘Als je minder leven voelt moet je bellen,’ (om maar een voorbeeld te noemen) krijgt dan zoveel meer betekenis.

Angst is iets dat verwachtende moeders ervaren wanneer ze dit verlies al eens hebben meegemaakt. En ook voor hen zijn we daar, op de beurs. Gewoon om even een praatje te maken en een stukje steun te bieden.

Hoe denk jij erover?