Vandaag is de meest depressieve maandag van het hele jaar, een officiële ‘Blue Monday’ als we de media mogen geloven. Het toeval wilt dat het precies op deze dag zes jaar geleden is dat wij hoorden dat onze zoon, toen twintig weken in mijn buik, overleden was. En dat die datum toen ook op een maandag viel. Niet zomaar een Blue Monday dus, voor ons.

Vandaag veranderde er eigenlijk niets aan de feiten van het leven, maar toch zou mijn leven nooit meer hetzelfde zijn. Het veranderde ingrijpend door de wetenschap dat het kindje in mijn buik dood was. Hij was al dood, alleen wist ik het niet… Hoe lang al blijft voor altijd onbekend en onbestemd. Ik blijf dat zoiets raars vinden. Ondanks dat het in dit leven eigenlijk continue gebeurt, de mens is gemaakt om achter de feiten áán te hollen, lijkt het haast. Alleen is het in dit geval zo dat de afstand tussen het feit en het weten uitvergroot is, terwijl ik er bovenop zat.

Het is ergens te vergelijken met het zeggen van een woord, bijvoorbeeld bijzonder. Bij-zon-der. Zeg het eens tien keer hardop… Hoe vaker je het zegt, hoe vreemder het klinkt. Bij (ie) – zonnnn – der. Raar. Dit is net zoiets. Je zoon sterft, nota bene IN je buik en een vreemde moet het je vertellen. Bizar. Hoe langer je erover nadenkt, hoe gekker het wordt. Terwijl het ergens ook iets logisch heeft, want je kunt nu eenmaal niet door je navel naar binnen kijken. Hoe ernstig zijn wij mensen van ons eigen lichaam vervreemd dat zoiets je kan ontgaan? Misschien is het zo dat wanneer je te dicht bij iets bent, letterlijk dicht-in-mij, feiten er niet zijn… alleen liefde. Zo lost het woord, bij-zon-der, op wanneer je het probeert te absorberen door het letter voor letter te analyseren. Betekenis wordt klank en vervreemdt, juist omdat het helemaal eigen is. Hoe dichterbij je komt, hoe minder van het geheel je ziet.

Het waren niet de feiten, maar de kennis ervan die binnen in mij als onzichtbare sloophamer totale verwoesting aanrichtte. Ik wist toen niet dat het mij later mooier en sterker zou maken. De zin “Ik zie geen hartactie meer” veranderde alles. En toch gebeurde er op dat moment eigenlijk niets, we ontdekten alleen iets dat al zo was. Hoe kan een kindje in je buik nu doodgaan zonder dat je dat weet? Dat blijft raar, vreemd, onwerkelijk, ook na zes jaar. De wetenschap dat hij er niet meer was heeft mij voor altijd veranderd, maar zijn doodgaan zelf niet. Dat heb ik niet gemerkt, of althans niet willen merken, weten, voelen. Uit zelfbescherming misschien.

Ik heb niet langer de illusie dat ik het ooit zal begrijpen. Het is bij-zonder. Je krijgt er iets bij (kennis), zonder dat er feitelijk iets verandert. Zo is dat met bijzondere dingen, wat ze ongewoon maakt is dat ze iets extra’s (vaak iets ongrijpbaars) mededelen ten opzichte van dingen die we als gewoon ervaren. Het is de uitspraak van die ene zin, die uitlegde dat mijn kindje niet meer leefde, die mij getraumatiseerd heeft (zoals dat dan moet heten, vreselijk woord). Niet zijn geboorte, drie dagen later, op donderdag 21 januari. Die was ondanks alles mooi, maar alleen het weten zelf. Het weten van het on-weetbare, het on-kenbare, datgene aan dit leven dat on-grijpbaar is, on-begrijpbaar. Dood. De dood is net zo bij-zonder als het leven zelf. Opeens ben je er, en net zo plotseling ben je weg. Waar je vandaan komt en naartoe gaat is het best bewaarde geheim ooit.

Lieve kwam, on-zichtbaar, en ging net zo. Maar als de dood in je sluipt voor je geboren bent dan volgt de confrontatie met jouw lichaam, met het feit dat je er werkelijk wás, pas later. Lieve* voelde als een droom, een nachtmerrie, tot de realiteit zijn intrede deed en mij liet zien, voelen, écht weten. En ergens was dat een geruststelling, want nu kon ik ook afscheid nemen. Van dromen kun je geen afscheid nemen, daaruit wordt je losgerukt en dan is het over… alsof er nooit iets is gebeurd. Alleen de pijn, die blijft. Dat mijn zoon tastbaar werd, door zijn lichaam, was ondanks het verdriet ook het begin van helen. Afscheid nemen een ritueel dat je laat erkennen, laat weten met je lijf wat er was. De behoefte aan het tast-baar maken blijft, komt altijd terug. Mijn zoon heeft bestaan. Alleen al daarom zou ik hem nooit willen missen, hij was meer dan een droom.